ببرک کارمل (۱۹۷۹ تا ۱۹۸۶)
پس از مداخلۀ مستقیم نظامی و کشته شدن امین، ببرک کارمل به قدرت رسید. کارمل همزمان با عساکر شوروی وارد افغانستان شد و زمام امور را زیر لقب رییس شورای انقلابی و رییس شورای وزیران بدست گرفت. از آنجا که نحوۀ انتصاب ببرک کارمل توسط شوروی شباهت زیادی به انتصاب شاه شجاع توسط انگلیس داشت، عوام او را شاه شجاع دوم لقب دادند. ببرک کارمل با تقلید از حفیظ الله امین پس از به قدرت رسیدن برای ایجاد پشتیبانی برای حزب دیموکراتیک خلق افغانستان دست به اصلاحاتی زد و برنامه هایی را روی دست گرفت. وی برای زندانیان دوران ترکی و امین عفو عمومی اعلان کرد. پس از یک نظر خواهی نامنهاد بیرق سرخ را برای حزب دیموکراتیک خلق افغانستان نگهداشت، و بیرق عنعنوی سه رنگ را برای کشور روی کار ساخت. وی برای رهبران مذهبی آزادی هایی داد و املاک ضبط شده را دوباره به صاحبان آن برگرداند. وی همچنان وعده داده که سلسلۀ اعدام ها متوقف خواهد شد، قانون اساسی ایجاد خواهد شد، و حق ایجاد احزاب سیاسی به مردم داده خواهد شد. اما همه تلاش های ببرک کارمل جهت قانونیت دادن حکمرانی حزب دیموکراتیک خلق افغانستان بی نتیجه ماند و میان عوام پشتوانه ای بدست نیاورد.
با وجود اصلاحات نامبرده ببرک کارمل در برابر خلقی ها از شدت کار گرفت. محافظان امین اولین قربانیان این شدت در مقابل خلقی ها بودند. آنهایی که تا آخر به امین وفادار مانده بودند دستگیر شده و زندانی شدند. در مقابل احتجاج شوروی به روش خشن در مقابل خلقی ها ببرک کارمل گفت اگر دست های وی بسته شوند و به وی اجازۀ پاکسازی حزب دیموکراتیک خلق داده نشود، حزب در گیر کشمکش باقی خواهد ماند و هرگز قوی نخواهد شد. از جمله کسانی که به زندان انداخته شد دختر حفیظ الله امین با کودک اش بود که از حمله به تاج بیگ جان سالم بدر برده بود. با وجودی که شمار محدودی از وزارتخانه ها به خلقی ها سپرده شد بیشتر وزارتخانه های کلیدی زیر رهبری پرچمی ها قرار گرفت.
پس از آنکه همه تلاش های سیاسی کارمل بی نتیجه ماند، دولت و شوروی تلاش کردند منازعه را از راه نظامی حل کنند. کارمل معاشات نظامیان را دو برابر ساخت و افسران نظامی را به سرعت ترفیع داد. سن آغاز خدمت جبری سربازی را پایین آورد و دوران خدمت را طولانی ساخت. توزیع مدال ها به ژنرالان و افسران نظامی بیشتر شد. در مقامات بلند پایۀ نیرو های مسلح تغییر و تبدیل هایی رخ داد. اما با این همه تلاش ها به سبب نفرت شدید مردم از حزب دیموکراتیک خلق افغانستان پروسۀ مهاجرت شدت بیشتر گرفت و میلیون ها افغان به خصوص جوانان به کشور های همسایۀ ایران و پاکستان مهاجر شدند. با فرار تعداد بیشتر مردم از مناطق تحت کنترل دولت، تعداد سربازان افغانستان رو به کاهش نهاد. هر قدر پروسۀ جلب و جذب جوانان به صفوف قوای مسلح شدت گرفت تعداد بیشتر جوانان کشور را ترک کرده و اکثر شان به نحوی به صفوف مخالفان دولت پیوستند. قدرت دولت بیشتر در شهر های بزرگ متمرکز بود و و در بیشتر دهات و قصبات یکی از پانزده تنظیم اسلام گرایان، هفت تنظیم مسلمانان سنی مستقر در پاکستان و هشت تنظیم مسلمانان شیعه مستقر در ایران، قدرت را در دست داشتند و هرکدام از خود قوانینی را در مناطق تحت ادارۀ خود وضع کرده بودند.
کارمل با خروج نیرو های شوروی از خاک افغانستان شدیدا مخالف بود و شوروی از این که کارمل میخواست با تکیه به نیرو های مسلح شوروی بر افغانستان حکمرانی کند، و در تلاش هایش برای دریافت پایۀ های مردمی برای حزب دیموکراتیک خلق و تقویۀ نیرو های مسلح افغانستان ناکامیاب بود، رضائیت نداشت. از اینرو شوروی در تلاش یافتن جاگزین مناسبتری برای ببرک کارمل شد. با آنکه اشخاص دیگر چون اسدالله سروری، و عبدالقادر برای بدست گرفتن قدرت مناسب خوانده میشدند، رای بیشتر دست اندرکاران سیاست شوروی بر نجیب الله رفت و او به حیث رهبر پس از کارمل برای افغانستان در نظر گرفته شد.
پس از تلاش های مکرر و وارد آوردن فشار بسیار سرانجام ببرک کارمل نخست از پست اش به حیث منشی عمومی کناره گیری کرد و جایش را نجیب الله گرفت و سپس از توسط حزب دیموکراتیک خلق افغانستان از مقامش سبکدوش شد و به شوروی فرستاده شد. در شوروی به وی یک اپارتمان دولتی و یک ویلا داده شد. جای کارمل را نخست حاجی محمد چمکنی، یک فرد غیر حزبی، در یک دورۀ کوتاه انتقالی گرفت و سپس قدرت به داکتر نجیب الله که تا آن زمان رییس خاد (دستگاه استخباراتی) بود، انتقال یافت. نجیب بعد ها به کارمل اجازۀ برگشت به افغانستان داد. کارمل پس از بازگشت برای براندازی حکومت نجیب دست به کار شد. وی با دوستم روابط نزدیک برقرار کرد. رویگردان شدن دوستم از نجیب و همدستی او با جنگجویان شمال باعث سست شدن پایه های حکومت نجیب شد. ببرک سرانجام در یکی از شفاخانه های شوروی در اثر مریضی سرطان جگر درگذشت و در افغانستان به خاک سپرده شد.
