دولت اسلامی
افغانستان (۱۹۹۲ تا ۲۰۰۱)
با تضعیف روز افزون حکومت نجیب الله کشمکش برای تصرف کابل میان گروه های مخالف شدت یافت. شهنواز تنی وزیر دفاع حکومت نجیب، در تبانی با حزب اسلامی تحت رهبری گلبدین حکمتیار در تلاش بدست آوردن قدرت، کودتایی را سازمان داد که در اثر مقاومت نیرو های وفادار به نجیب ناکام شد. پس از ناکامی کودتا وی با چرخبال نظامی به پاکستان نزد گلبدین حکمتیار فرار کرد.
پس از پناهنده شدن نجیب الله در دفتر ملل متحد، سران تنظیم های جهادی برای طرح‌ریزی حکومت بعد در پشاور تشکیل جلسه دادند. گلبدین حکمتیار که از یک جانب از تصرف شهر های شمال و فرودگاه بگرام توسط نیرو های جمیعت اسلامی تحت فرماندهی احمد شاه مسعود هراسان شده بود، و از جانب دیگر بر پیروزی نظامی خود و بر توانایی خود در تار و مار کردن گروه های دیگر شک نداشت، با ساز و برگ نظامی در چهار آسیاب برنامۀ حمله به کابل را طرح ریزی کرد. او که رهبر پرقدرت ترین تنظیم در پشاور بود و بیشتر مناطق افغانستان توسط افرادش اداره میشد، معتقد بود که از راه نظامی میتوانست به حکومت دست یابد از همین رو از اشتراک در جلسۀ پشاور خودداری کرد و نمایندۀ خود را آنجا فرستاد. افراد اتحاد اسلامی تحت رهبری عبدالرب سیاف، افراد حزب وحدت تحت رهبری عبدالعلی مزاری، و افراد حزب اسلامی خالص نیز از سمت های مختلف پیشروی شان را به سمت کابل آغاز کردند.
مسعود در شمال کابل توقف کرد و به همه جوانب پیشنهاد کرد تا از دخالت نظامی در کابل خودداری کنند و منتظر فیصلۀ سران جهادی شوند. وی از ویرانی و خونریزی ای که در اثر برخورد نظامی برای تصرف کابل، و دشمنی ای که میان اقوام مختلف ساکن افغانستان ایجاد میشد اظهار نگرانی کرد و گفت پس از رسیدن به یک فیصله میشود همه با هم در چوکات حکومت جدیدی که سران تنظیم ها تشکیل بدهند داخل کابل شویم. اما گلبدین تشکیل دولت ائتلافی را مذمت کرد و عقیده خود را در مورد ضعف همچو دولت اظهار کرد.
در جلسۀ سران تنظیم های جهادی در پشاور فیصله شد که حضرت صبغت الله مجددی در راس یک گروه ۵۱ نفری به کابل رفته قدرت را بدون قید و شرط تسلیم شود و در یک دورۀ انتقالی دو ماهه به حیث رییس دولت اسلامی افغانستان راه را برای انتقال قدرت به ربانی هموار سازد. قرار بود پس از دو ماه برهان الدین ربانی در یک دورۀ چهار ماهه رییس دولت اسلامی شود و در این مدت راه را برای انتخاب دولت بعدی از راه انتخابات هموار سازد. در این تشکیل به حزب اسلامی حکمتیار مقام نخست وزیری و به تنظیم های دیگر وزارتخانه های مختلف سپرده شد.
 |
| صبغت الله مجددی - برهان الدین ربانی |
صبغت الله مجددی (۱۹۹۲)
حضرت صبغت الله مجددی یکی از مشایخ طریقۀ نقشبندیه متعلق به یکی از خانواده های سرشناس مذهبی کابل و منتسب به مجدد الف ثانی سرشناس مذهبی قرن شانزدهم است. او پس از ختم تحصیلاتش در الازهر مصر به کابل بازگشت و هب حیث آموزگار در مکتب و دانشگاه کابل ایفای وظیفه کرد. او به اتهام دست داشت در برنامه ریزی سو قصد بر ضدی یکی از سیاستمداران شناخته شده زندانی شد و پس از رهایی از زندان بیشتر عمر خود را خارج از افغانستان در دنمارک و پاکستان سپری کرد.
وی در جریان جنگ افغان شوروی رهبری تنظیم ملی نجات مستقر در پشاور را به عهده داشت. مجددی پس از فروپاشی حکومت نجیب به حیث رییس دولت انتقالی اسلامی برای هموار سازی راه و انتقال قدرت به ربانی، دو ماه ایفای وظیفه کرد. در جریان حکومت هواپیمای حامل او هنگام نشست در فرودگاه کابل آماج قرار گرفت اما هواپیما مصئون به فرودگاه نشست و آسیبی به کسی نرسید. سال ها بعد بار دیگر برای از بین بردن او موتر پر از مواد منفجره را در کنار جاده ای که او از آن میگذشت انفجار دادند اما مجددی جان سالم بدر برد.
مجددی در دوران دو ماهۀ زعامت اش از ادامۀ زمامداری خود سخن میگفت و بصورت عملی در صدد بدست آوردن پشتیبانی نظامی برای بقای قدرت اش بود. دوستم که پس از فروپاشی حکومت نجیب خود را یک سرباز دولت اسلامی خواند در اثر تلاش های مجددی برای بدست آوردن پشتیبانی او و در اثر خوشامد های مجددی، رفته رفته خود را به حیث یک جناح اساسی مطرح در برخورد ها دید و بعد ها با همدستی با گلبدین حکمتیار جنگ خونینی را برای سرنگون کردن حکومت ربانی براه انداخت.
مجددی در سال ۲۰۰۳ رییس لویۀ جرگۀ تدوین قانون اساسی، و در سال ۲۰۰۵ رییس مشرانو جرگه تعیین شد. مجددی پس از اکمال دورۀ دوماهه با وجود تلاش هایش برای ادامۀ زمامداری اش، از جانب نیرو های ربانی مجبور به استعفا شد. پس از آن حسب مواد مندرج در معاهدۀ پشاور، برهان الدین ربانی بصورت عملی زمام امور را بدست گرفت تا در جریان چهار ماه راه را برای انتخابات همگانی هموار سازد.
وی در جریان جنگ افغان شوروی رهبری تنظیم ملی نجات مستقر در پشاور را به عهده داشت. مجددی پس از فروپاشی حکومت نجیب به حیث رییس دولت انتقالی اسلامی برای هموار سازی راه و انتقال قدرت به ربانی، دو ماه ایفای وظیفه کرد. در جریان حکومت هواپیمای حامل او هنگام نشست در فرودگاه کابل آماج قرار گرفت اما هواپیما مصئون به فرودگاه نشست و آسیبی به کسی نرسید. سال ها بعد بار دیگر برای از بین بردن او موتر پر از مواد منفجره را در کنار جاده ای که او از آن میگذشت انفجار دادند اما مجددی جان سالم بدر برد.
مجددی در دوران دو ماهۀ زعامت اش از ادامۀ زمامداری خود سخن میگفت و بصورت عملی در صدد بدست آوردن پشتیبانی نظامی برای بقای قدرت اش بود. دوستم که پس از فروپاشی حکومت نجیب خود را یک سرباز دولت اسلامی خواند در اثر تلاش های مجددی برای بدست آوردن پشتیبانی او و در اثر خوشامد های مجددی، رفته رفته خود را به حیث یک جناح اساسی مطرح در برخورد ها دید و بعد ها با همدستی با گلبدین حکمتیار جنگ خونینی را برای سرنگون کردن حکومت ربانی براه انداخت.
مجددی در سال ۲۰۰۳ رییس لویۀ جرگۀ تدوین قانون اساسی، و در سال ۲۰۰۵ رییس مشرانو جرگه تعیین شد. مجددی پس از اکمال دورۀ دوماهه با وجود تلاش هایش برای ادامۀ زمامداری اش، از جانب نیرو های ربانی مجبور به استعفا شد. پس از آن حسب مواد مندرج در معاهدۀ پشاور، برهان الدین ربانی بصورت عملی زمام امور را بدست گرفت تا در جریان چهار ماه راه را برای انتخابات همگانی هموار سازد.
برهان الدین ربانی متولد بدخشان تحصیلات خود را در دارالعلوم ابوحنیفه و سپس در دانشگاه کابل به پایان رسانید و به صفت پروفسور در دانشگاه کابل ایفای وظیفه کرد. وی بعدا برای ادامۀ تحصیلات به دانشگاه الازهر مصر شامل شد و روابط تنگاتنگ با اعضای جنبش اخوان المسلمین پیدا کرد و آثار سیدقطب را به فارسی ترجمه کرد. ربانی پس از اکمال تحصیلات در دانشگاه کابل به صفت استاد مصروف ایفای وظیفه شد و در آنجا از جانب اعضای نهضت اسلامی جمیعت به حیث رهبر برگزیده شد و وظیفۀ انسجام محصلان را به عهده گرفت. هنگامی که پولیس برای دستگیری او وارد دانشگاه شد شاگردانش مانع دستگیری اش شدند و ربانی از قادر به فرار شد.
در پاکستان ربانی تنظیم جمعیت اسلامی را بنیانگذاری کرد که با تجاوز شوروی در افغانستان به یکی از قوی ترین تنظیم های مخالف دولت تبدیل شد. ربانی تا پایان اقتدار دولت های تحت حمایت شوروی با آنها درگیر نبرد بود و خواهان خروج نیرو های شوروی و پایان حکومت تحت حمایه شان بود. فعالیت های سیاسی و نظامی ربانی بر ضد دولت از زمان اقتدار سردار داوود که قصد دستگیری وی و همرزمان اسلامگرای او را داشت، آغاز شده بود.
در پاکستان ربانی تنظیم جمعیت اسلامی را بنیانگذاری کرد که با تجاوز شوروی در افغانستان به یکی از قوی ترین تنظیم های مخالف دولت تبدیل شد. ربانی تا پایان اقتدار دولت های تحت حمایت شوروی با آنها درگیر نبرد بود و خواهان خروج نیرو های شوروی و پایان حکومت تحت حمایه شان بود. فعالیت های سیاسی و نظامی ربانی بر ضد دولت از زمان اقتدار سردار داوود که قصد دستگیری وی و همرزمان اسلامگرای او را داشت، آغاز شده بود.
پس از ختم حکومت دو ماهۀ مجددی بر اساس معاهدۀ پشاور برهان الدین ربانی در راس دولت برای فراهم آوری زمینۀ انتخابات و تعیین دولت بعدی به حیث دومین رییس دولت موقت اسلامی افغانستان به کار آغاز کرد. در اثر شدت گرفتن نبرد ها و نقض توافقات پشاور از سوی جوانب درگیر، شهر کابل به ویرانه تبدیل شد و زمینۀ انتخابات فراهم نشد. در عدم موجودیت شرایط مناسب برای انتخابات، برهان الدین ربانی در ختم دورۀ چهار ماهه برای تعیین رییس دولت بعدی شورای اهل حل و عقد را با اشتراک شخصیت هایی از اقوام مختلف افغانستان برگزار کرد و از طرف این شورا به حیث رییس دولت انتخاب شد.
با وجود عقب نشینی دولت ربانی در سال ۱۹۹۶ از کابل به شمال شرق کشور و تسلط طالبان بر کابل و بیشتر مناطق کشور، به استثنای پاکستان، عربستان سعودی، و امارات متحدۀ عربی دولت برهان الدین بحیث دولت رسمی افغانستان باقی ماند و نمایندۀ او در ملل متحد به کار خود ادامه داد. ربانی پس از فروپاشی طالبان دوباره به کابل بازگشت و تا زمان به قدرت رسیدن حامد کرزی زمام امور را به دست داشت.
برهان الدین ربانی سرانجام در اثر یک حملۀ انتحاری در کابل به قتل رسید. دو تن از اعضای جنبش طالبان که ظاهرا برای مذاکره و شامل شدن در پروسۀ صلح به کابل رفته بودند و توسط معصوم ستانکزی و رحمت الله واحدیار زمینۀ ملاقات شان با ربانی فراهم شده بود، با منفجر ساختن مواد جابجا شده در دستار شان باعث کشته شدن ربانی و چهارتن از اعضای شورای عالی صلح شدند. ربانی اندکی پیش از این ملاقات از طالبان به دلیل تشویق نمودن و گماشتن کودکان در حملات انتحاری انتقاد کرده بود. دولت افغانستان شورای کویته را که رهبری طالبان را در خارج از کشور به عهده دارند مسئول حمله به ربانی دانستند و حامد کرزی ربانی را شهید صلح خواند.
با وجود عقب نشینی دولت ربانی در سال ۱۹۹۶ از کابل به شمال شرق کشور و تسلط طالبان بر کابل و بیشتر مناطق کشور، به استثنای پاکستان، عربستان سعودی، و امارات متحدۀ عربی دولت برهان الدین بحیث دولت رسمی افغانستان باقی ماند و نمایندۀ او در ملل متحد به کار خود ادامه داد. ربانی پس از فروپاشی طالبان دوباره به کابل بازگشت و تا زمان به قدرت رسیدن حامد کرزی زمام امور را به دست داشت.
برهان الدین ربانی سرانجام در اثر یک حملۀ انتحاری در کابل به قتل رسید. دو تن از اعضای جنبش طالبان که ظاهرا برای مذاکره و شامل شدن در پروسۀ صلح به کابل رفته بودند و توسط معصوم ستانکزی و رحمت الله واحدیار زمینۀ ملاقات شان با ربانی فراهم شده بود، با منفجر ساختن مواد جابجا شده در دستار شان باعث کشته شدن ربانی و چهارتن از اعضای شورای عالی صلح شدند. ربانی اندکی پیش از این ملاقات از طالبان به دلیل تشویق نمودن و گماشتن کودکان در حملات انتحاری انتقاد کرده بود. دولت افغانستان شورای کویته را که رهبری طالبان را در خارج از کشور به عهده دارند مسئول حمله به ربانی دانستند و حامد کرزی ربانی را شهید صلح خواند.
