مهاجرت آریایی ها
حدود ۲۴۰۰ سال پ.م. در سراسر آسیای مرکزی گسترش شهرنشینی به چالش بزرگ کشیده شد. در جریان سه صد سال تمام مراکزی که در نیمۀ یکم قرن سوم پ.م. بنا نهاده شده بودند، خالی از سکنه شدند. حدود ۱۷۰۰ سال پ.م. اقوام آریایی، که این واژه در زبان سانسکریت معنای مردمان نجیب و شریف را دارد، از سواحل بحیرۀ کسپین حرکت کرده وارد افغانستان شدند.
شواهد نشان میدهد که دسته ای از آریایی ها در افغانستان جاگزین شدند در حالی که دستۀ دوم به راه خود ادامه داده و به نیم قارۀ هند رفتند. مجموعۀ چند جلدی ریگ ودا متعلق به ۱۷۰۰ تا ۱۱۰۰ پ.م. سروده هایی در مورد قومی دارند که صده ها پیش از حوالی هندوکش برخاسته و با گذشتن از دریای کابل به مناطق مختلف آسیا به شمول شمال هند و شرق ایران مهاجرت کردند. دستۀ سومی در صفحات غرب افغانستان(آریانا)، و ایران امروز مسکن گزیدند. نگارۀ زیر یکی از نظریه ها را در مورد مسیر مهاجرت آریایی ها نمایش میدهدکه بر اساس آن افغانستان، ایران، و هند امروزی در مسیر مستقیم مهاجرت آریایی ها قرار داشت.
 |
| نمای یکی از نظریه ها در مورد مهاجرت آریایی ها |
نویسندگان گمنام در حدود ۱۸۰۰ پ.م. سروده های فارسی ای سروده اند که بنام اوستا شناخته میشود. در این سروده ها از یک شهرستان در شمال افغانستان بنام بَخدی (بلخ) یاد شده است. شواهد قاطع و فزیکی تمدن پیشرفته در شمال افغانستان در حوالی ۲۱۰۰ تا ۱۸۰۰ پ.م. از ده ها کاوشگری در این مناطق، که در سال ۱۹۷۰ صورت پذیرفت بدست آمده است که کاوشگران و باستان شناسان آن را بنام مجتمع باستانشناسی باختر- مارگیانا یا Bactria-Margiana Archaeological Complex یا BMAC شناسایی مینمایند.
مردمان آریایی بیشتر در قبیله های کوچک زندگی میکردند، اما زبان و رسم و رواج های مشترک داشتند. اشاره به زندگی اقوام آریایی را برعلاوۀ ریگ ویدا، میتوان در نوشته های اوستا و سنگ‌نوشته های دوران هخامنشی نیز مشاهده کرد.
مردمان سرزمین های شمال هندوکش بخصوص حوالی بلخ، شهر های خود را طوری بنا میکردند که در برابر مهاجمان مستحکم باشد. این مناطق بنام باختر (Bactria) در متن های مختلف شناسایی شد. مردمان باختر مردمان زراعت پیشه بودند که به مرور زمان شیوه های ابتدایی آبیاری را ابداع کردند.
تولد زرتشت بزرگ در شمال افغانستان در باختر (بلخ امروزی) در اوستا مندرج است. وی پیشوای یکی از بزرگترین ادیان دنیا است. زرتشت آئین یکتاپرستی مزدیسنا را بنا نهاد که در مدت زمان کم سراسر افغانستان و ایران را فرا گرفت و تا امروز پیرو دارد.[۱]
دلیل فروپاشی یکبارۀ شهرستانهای مجتمع باختر- مارگیانه روشن نیست. امکان دارد فروپاشی دوران برونز که باعث از بین رفتن اقتصاد های اژه و اناتولی شد، به تجارت آسیای مرکزی لطمه وارد کرده باشد، یا امکان دارد خشکسالی شدید باعث کوچیدن باشندگان باختر- مارگیانه شده باشد. اما این روشن است که دلیل این فروپاشی هر چه بوده باشد، منحصر به فرد و بیمانند بوده است.
مردمان آریایی بیشتر در قبیله های کوچک زندگی میکردند، اما زبان و رسم و رواج های مشترک داشتند. اشاره به زندگی اقوام آریایی را برعلاوۀ ریگ ویدا، میتوان در نوشته های اوستا و سنگ‌نوشته های دوران هخامنشی نیز مشاهده کرد.
مردمان سرزمین های شمال هندوکش بخصوص حوالی بلخ، شهر های خود را طوری بنا میکردند که در برابر مهاجمان مستحکم باشد. این مناطق بنام باختر (Bactria) در متن های مختلف شناسایی شد. مردمان باختر مردمان زراعت پیشه بودند که به مرور زمان شیوه های ابتدایی آبیاری را ابداع کردند.
تولد زرتشت بزرگ در شمال افغانستان در باختر (بلخ امروزی) در اوستا مندرج است. وی پیشوای یکی از بزرگترین ادیان دنیا است. زرتشت آئین یکتاپرستی مزدیسنا را بنا نهاد که در مدت زمان کم سراسر افغانستان و ایران را فرا گرفت و تا امروز پیرو دارد.[۱]
دلیل فروپاشی یکبارۀ شهرستانهای مجتمع باختر- مارگیانه روشن نیست. امکان دارد فروپاشی دوران برونز که باعث از بین رفتن اقتصاد های اژه و اناتولی شد، به تجارت آسیای مرکزی لطمه وارد کرده باشد، یا امکان دارد خشکسالی شدید باعث کوچیدن باشندگان باختر- مارگیانه شده باشد. اما این روشن است که دلیل این فروپاشی هر چه بوده باشد، منحصر به فرد و بیمانند بوده است.
[۱] Colorado State University Center for Environmental
Management of Military Lands, Ancient Afghanistan
آدرس انترنتی: http://web.horde.org/cemml.colostate.edu/cultural%252F09476%252Fafghanstart.html
آدرس انترنتی: http://web.horde.org/cemml.colostate.edu/cultural%252F09476%252Fafghanstart.html
