کوشانی ساسانیان و هفتالیان
کوشانی ساسانیان، یا کوشان شاهان شاخه ای بودند که حکومت خود را در شمال غربی هندوستان به شمول گندارا، و در قسمت هایی از افغانستان به شمول باختر برقرار کردند. در حوالی 325 شاپور دوم بصورت مستقیم مناطق جنوب را که در پاکستان امروزی موقعیت دارند، اداره میکرد در حالی که در شمال مناطق جلال آباد، کابل، و بلخ تحت کنترل کوشان شاهان بودند.
در حوالی 410 هفتالیان با تصرف مناطق بدخشان، تخار، بلخ، و گندارا حکومت کوشان شاهان را بر این مناطق برای مدتی ختم کردند. هفتالیان یا هون های سفید مردمانی بودند که از چین به ساحات آسیای میانه و سپس به مناطق شمال شرقی افغانستان هجوم آوردند و ادارۀ این مناطق را بدست گرفتند.
در دوران شاه ساسانی بنام پیروز یکم، که بدبختی از هر طرف دامنگیر ساسانیان شده بود، هفتالیان از فرصت استفاده کرده و تسلط خود را بر مناطق کابل، جلال آباد، غزنی، و قندهار گسترش دادند و چندی بعد استان بادغیس را نیز تحت ادارۀ خود آوردند. پیروز یکم که برای دوباره گرفتن مناطق از دست رفته خود رهبری جنگ بر ضد هفتالیان را بدست گرفت در جنگ اسیر شد و با تسلیم دادن پایگاه مستحکم تالقان و پرداخت غرامت جنگی آزادی خود را خرید و پسرش قباد را تا پرداخت مبلغ باقی ماندۀ غرامت جنگی، چند سال در اسارت هفتالیان گذاشت. در سال 484 پیروز پس از پرداخت کامل غرامت و رهایی پسرش بار دیگر بر هفتالیان لشکرکشی کرد اما به سختی شکست خورد و کشته شد. هفتالیان قادر شدند که چندین ایالت به شمول هرات را تصرف کنند و خراج سالیانه بر ساسانیان تحمیل کردند. ساسانیان با تاجگذاری بلاش تا حدی هرج مرج را کم کردند.
بعد از او قباد یکم قدرت را بدست گرفت و زیر تاثیر تعلیمات پیامبر جدید مزدک، دست به اصلاحاتی برای تقسیم مساویانۀ ثروت زد که باعث شد بزرگان او را مخلوع و زندانی کنند و برادر کوچک اش جاماسب را به قدرت برسانند. قباد یکم از قید فرار کرد و هفتالیان به او پناه دادند. پس از چندی وی با پشتیبانی لشکر بزرگی از هفتالیان دوباره به پایتخت برگشت و قدرت را بدست گرفت. پس از او پسرش انوشیروان به قدرت رسید. انوشیروان سیستم مالیات و سیستم نظامی را بازسازی کرد. در سال ۵۶۷ انوشیروان، هفتالیان را که در جنگ های یک قبیلۀ ترک به رهبری سین‌جیبو متزلزل شده بود، برانداخت. در همین اوان محمد در مکه چشم به جهان گشود.
