شاه امان الله
خان (۱۹۱۹ تا ۱۹۲۹)
امان الله خان هنگام مرگ حبیب الله خان والی کابل بود. عنایت الله خان پسر بزرگ حبیب الله به امر پدر
راهی کابل بود تا ولایت کابل را به عهده گیرد اما با مرگ حبیب الله دوباره به جلال
آباد خواسته شد. در بیست و یکم فبروری
نصرالله خان برادر حبیب الله خان (کاکای امان الله خان) با موافقت عنایت الله خان و بزرگان دیگر به حیث
امیر شناخته شد.
در کابل امان الله خان با پشتیبانی علیاحضرت مادرش برای
بدست آوردن قدرت معاش سربازان را از یازده روپیه به بیست روپیه در ماه ازدیاد
بخشید. نیرو های نظامی کابل و جلال آباد
امان الله را به حیث امیر قبول کردند و در بیست هفتم فبروری نصرالله خان کاکای
امان الله از سمت خود استعفا داد و به حیث زندانی به کابل فرستاده شد. گزارش هایی هم وجود دارد که ابتدا نصرالله خان از رفتن به کابل سرباز زد اما پس از آن که امان الله خان در حاشیۀ قرآن نوشت که به او آسیبی نخواهد رسانید او حاضر شد به کابل برود.
پس از رسیدن به کابل نصرالله خان در دربار به اتهام دست داشتن در قتل حبیب الله به حبس ابد محکوم شد و سرهنگ علی رضا به
اتهام شلیک گلوله بر امیر حبیب الله توسط برچه به قتل رسید. محمد حسین خان مستوفی الممالک، پدر خلیل الله خلیلی از بزرگان منطقۀ کوهستان و وزیر مالیۀ زمان حبیب الله خان، یکی دیگر از اشخاص سرشناسی بود که به حکم امان الله خان به دار آویخته شد.[۱] نصرالله خان پس از مدت کوتاهی در زندان درگذشت.
با زندانی شدن نصرالله و اعدام علی رضا حالت نا آرامی روز
به روز در حال شکل گیری بود. این در زمانی
رخ داد که انگلستان در هند دچار مشکلات بود.
امان الله که متوجه وخامت اوضاع در کشور شده بود، برای یک پارچه ساختن
مردم، و تا حدی تحت تاثیر روسیه در برابر انگلستان اعلان جهاد کرد. جنگی که در اثر
اعلان جهاد آغاز شد بنام جنگ سوم افغان و انگلیس یاد میشود.
[۱] گرامیداشت صدمین سالروز تولد خلیل الله خلیلی، بی بی سی.
