جنگ کابل (۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶)
در مسیر تاریخ جنگ های تازیان برای تسلط بر کابل، تصرف کابل و غزنی توسط بابر و بنیانگذاری حکومت بابری، نبرد های کابل در جریان جنگ اول و جنگ دوم افغان انگلیس بنام جنگ کابل شهرت یافتند. اما در سال های اخیر جنگ ها میان هفت تنظیم جهادی سنی، و هشت تنظیم جهادی شیعه، و افراد مسلح دیگر برای تصرف کابل، بنام جنگ کابل یاد میشود.
با وجودی که استاد فرید از جانب حزب اسلامی در دولت کابل ایفای وظیفه میکرد، گلبدین حکمتیار برای تصرف کابل شدید ترین حملات را براه انداخت و توافق نسبی‌ای که در معاهدۀ پشاور میان تنظیم های مختلف بوجود آمده بود از هم پاشید. شمار زیادی از شهروندان کابل در اثر پرتاب راکت های حزب اسلامی کشته شدند و شهر کابل به ویرانه تبدیل شد.
نواحی مرکزی و شمالی شهر بدست نیروی های جمعیت اسلامی بخصوص شورای نظار تحت فرماندهی احمد شاه مسعود که از جانب شمال وارد کابل شده بودند، قرار داشت. نواحی غربی شهر تا اطراف افشار تحت تسلط نیرو های اتحاد اسلامی افغانستان به رهبری سیاف که از سمت پغمان وارد کابل شده بودند، قرار داشت. از جنوب غرب افراد مسلح وحدت اسلامی متشکل از هشت تنظیم شیعه تحت رهبری عبدالعلی مزاری تا افشار و کارته سه را در تسلط خود داشتند. نیرو های جنبش ملی تحت رهبری عبدالرشید دوستم نواحی اطراف فرودگاه کابل و قسمت هایی از مکروریان ها را تحت تسلط داشتند. از جنوب و جنوب شرق از مسیر چهار آسیاب و بگرامی نیرو های مسلح حزب اسلامی گلبدین در تلاش تصرف کابل بودند.
گلبدین بخصوص از قرار داشتن نیرو های عبدالرشید دوستم که سالها در کنار دولت های تحت حمایۀ شوروی قرار داشتند، انتقاد میکرد. سهم داشتن فعال حزب وحدت اسلامی در دولت از نکات دیگری بود که گلبدین بر آن انگشت انتقاد میگذاشت. اما به مجرد جدا شدن این نیرو ها از دولت، گلبدین با هم‌پیمانی با دوستم و حزب وحدت اسلامی برای بدست آوردن قدرت بر کابل هجوم برد ولی پس از دادن تلفات سنگین شکست خورد و دوباره به چهار آسیاب عقب نشینی کرد. برعلاوه نیرو های مسلح گلبدین در تبانی با چریک های پاکستانی و عربی بند های برق را تخریب کرده و مانع رسیدن مواد خوراکی به کابل شدند.
در پیامد هرج و مرج و زد و خورد ها، قسمت های مرزی ادارۀ تنظیم های مختلف همواره آماج حملات قرار گرفتند. مخالفت و کشتار شدید میان تنظیم های مختلف براه افتاد، بخصوص زد و خورد های خونین میان افراد سیاف و وحدت اسلامی رخ داد و حکایت های شکنجه نمودن جنگجویان اسیرشده و بربریت در برابر افراد مُلکی متعلق به اقوام دیگر زبانزد مردم شد. اما با آن هم هیچ جنایتی به پای راکتباری کورکورانۀ حزب اسلامی و جنبش اسلامی بر شهریان کابل که باعث تخریب بنا های تاریخی، مکاتب، شفاخانه ها، و کشته شدن شمار نامعلومی از شهریان کابل شد، نمیرسد. موزیم کابل از جمله بنا هایی بود که در این حملات تخریب شد و آثار تاریخی بخصوص سکه های کمیاب از دوره های مختلف تاریخی افغانستان، از موزیم کابل توسط مجاهدین دزدیده شده و در پشاور در بدل چند کلدار به فروش رسیدند.
در سال ۱۹۹۴هنگامی که نیرو های گلبدین و دوستم از قسمت های زیاد کابل عقب زده شده بودند، پاکستان با درک ناتوانی گلبدین جنبش طالبان را اساس‌گذاری کرد و از راه قندهار وارد افغانستان ساخت. این گروه با شعار آوردن صلح و نظام خالص اسلامی و با پشتیبانی کامل مالی و نظامی پاکستان بزودی قسمت های جنوب افغانستان را تصرف کرده و صرف دو سال پس از ایجاد شان به اطراف شهر کابل رسیدند.
